تقریبا صد سال از اولین تولید انبوه ماشین های موتور احتراقی می گذرد، که محصول شرکت فورد بود. اکنون شرکت خودروسازی فورد با تصمیم جدید خود دنیا را حیرت زده کرده و آن هم ایجاد محدودیت برای تولید این نوع خودروهاست. فورد قصد دارد برنامه ریزی مهمتری برای تولید نسل جدیدی از ماشین ها کند که انقلابی در صنعت خودرو سازی محسوب می شود. تغییر در روندهای اینده ی صنعت خودروسازی از اصلی ترین دلایلی است که موجب این تصمیم کارخانه خودروسازی فورد شده؛ اما سوال اینجاست که چه روندهایی در صنعت خودروسازی وجود دارد و آینده ی این صنعت چه خواهد شد؟ با امداد خودرو در تبریز همراه باشید تا در مورد تغییرات مورد انتظار در آینده ی خودروسازی و تاثیر آن بر این صنعت و مدل های کسب و کار آن بپردازیم.

 

عوامل موثر بر روند خودروسازی

رویه های مختلفی می تواند صنعت خودروسازی را به سادگی تحت تاثیر خود قرار دهد. اما به نظر می رسد اصلی ترین تغییرات یا به عبارتی حیاتی ترین سرچشمه ی این تغییرات می تواند فرآیندهای زیست محیطی، فرآیندهای قانونی، رویه های فناوری باشد. اگر از نظر فناوری به قضیه نگاه کنیم، شاهد تولد، پرورش و رشد قابل توجه هوش مصنوعی، باتری های فوق قوی و فناوری های سخت افزاری هوش مصنوعی که قابل هوشمندسازی شدن هستند، می باشیم. همین عوامل می توانند به سادگی ما را قادر به استفاده از خودروهای برقی و الکتریکی کنند. در مقابل از دید زیست محیطی نیز، چالش های اساسی مانند آلودگی های زیست محیطی و آلودگی هوا که مدیون مصرف بی رویه ی سوخت های فسیلی هستیم؛ باعث می شود از مهمترین دغدغه های ما در دنیای کسب و کارها، تولیدات و همچنین حکومت ها باشد.

افزایش رفاه اجتماعی، به سادگی می تواند بر رشد تقاضا برای تولید و استفاده از خودرو تاثیر مثبت صعودی بگذارد. در نتیجه تولیدکنندگان با افزایش انگیزه برای تولید و عرضه ی بی رویه ی خودروهای بیشتر و بیشتر به بازار روبرو خواهند شد. همه ی ما می دانیم افزایش بی رویه ی استفاده از ماشین های احتراقی باعث افزایش آلودگی ها و آسیب به زیست محیط می شود. در نتیجه از نظر قانون هم، دستگاه های حکومتی با هدف محدود کردن تولید کربن دی اکسید به دنبال تنظیم قوانین و رویه هایی هستند. اقداماتی مانند وضع و تصویب قوانین مختلفی چون عوارض پرداخت در قبال هزینه های تولید کربن دی اکسید به همین جهت اعمال می شود.

از همین رو، به مرور استفاده از اتومبیل های احتراقی نه برای تولید کننده و نه برای مصرف کننده مقرون به صرفه نخواهد بود. هر چند روندها و فرآیندهای مختلف دیگری هم هستند که بر روند تولید و نمای کلی صنعت خودروسازی تاثیر می گذارند، اما باز هم تغییرات به سمت سوخت های هیبریدی و الکتریسیته خواهد بود. انقلاب صنعت خودروسازی در آینده ی نزدیک همین خودروهای الکترونیکی هستند. اگر بخواهیم از الان، قدم بعدی انقلابی در صنعت خودروسازی را بازگو کنیم، هوشمندسازی خودروهای امروزی هستند.

بر اساس این نتیجه گیری ها می توان گفت شرکت های خودروسازی دنیا، از جمله فورد برخلاف موفقیت در تولید، فروش و سودآوری در صنعت خودروهای سنتی خود، هدف گذاری هایی در جهت تغییر استراتژی خود خواهند داشت. از نظر تجربه ی کاربری، ماشین های بدون صدا، ماشین هایی که نیاز به بنزین برای حرکت کردن ندارند، ماشین های بدون آلودگی صوتی و تنفسی، ماشین های هوشمند و خودکنترل در رانندگی همان چیزهاییست که باید مد نظر قرار گیرد.

البته این تغییرات محدود به جانب تولید کننده و مصرف کننده نیست، قطعا با تغییراتی که بین اینها می افتد، زنجیره ی تامین و توضیح در این صنعت نیز دچار تغییرات اساسی شده و طرح های کسب و کار و محیط سیستماتیک کلی صنعت خودرو نیز دچار انقلابی عظیم خواهد شد.

در حوزه فناوری، خیلی از کسب و کارهای نوپا و به اصطلاح کارآفرین، در این حوزه ها جهت تولید ماشین های جدید به زنجیره تامین و تولید اضافه خواهند شد. در حوزه ی صنعتی هم قطعا نیازمندی های قابل توجهی از نظر تولید باتری های قوی برای استفاده از این ماشین های هیبریدی و الکتریکی شاهد خواهیم بود. از منظر هوشمندسازی ماشینها، به تولید کنندگان تجهیزات هوشمند بسیاری نیاز خواهیم داشت و این شرکت ها هم از نظر سخت افزاری و هم از نظر نرم افزاری فعالیت خواهند داشت.

حتی قطعات مکانیکی خودروها هم تغییر خواهند کرد و این موضوع می تواند سرآغازی برای تولید شرکتهای جدید باشد. بر اساس تحقیقات امداد خودرو در تبریز، کسب و کارهایی که با زنجیره ی پس از تولید خودرو مرتبط هستند از جمله حمل و نقل، توزیع و فروش دچار تحولات عظیمی خواهند شد.

در نتیجه شرکت های جدید و عناوین شغلی جدیدی در دنیای تولید خودرو متولد خواهند شد. نیاز وسیعی به مراکز ارائه دهنده ی خدمات پس از فروش، پشتیبانی و تعمیرات در حوزه قطعات الکترونیکی سخت افزاری و نرم افزاری احساس خواهد شد. قابل پیش بینی ترین نتیجه در این بخش، از بین رفتن خدمات تعمیرات سنتی خواهد بود که باعث نابودی شغل ارائه دهندگان مشاغل این حوزه خواهد شد. این انقلاب در زمینه ی سرمایه های انسانی می تواند به نوبه ی خود قابل توجه باشد. پایانه های تغذیه ای الکترونیکی ماشین ها، می توانند زمینه ی دیگری از فعالیت ها برای تولیدکنندگان را فراهم کنند که ظرفیت خوبی هم برای آنها پیش بینی می شود.

 علت شکست خودروهای برقی در کشور، سوخت فسیلی ارزان است!

بر اساس تحقیقات امداد خودرو در تبریز، یکی از اصلی ترین علل شکست کشور در دستیابی به خودروهای برقی، ارزانتر بودن سوخت ماشین های احتراقی نسبت به سوخت ماشین های برقی است! می دانیم راهکارهایی برای کاهش مصرف سوخت وجود دارد؛ اما با توجه به هزینه ی بالایی که برای تامین انرژی خودروهای برقی مورد نیاز است می توان نتیجه گیری کرد شاید به این راحتی ها نتوانیم به جایگزین کردن ماشین های سنتی با ماشین های برقی فکر کنیم! این مسئله در حالیست که کشور ایران، به دلیل تولید بالا و استفاده ی بسیار از سوخت های فسیلی، سهم جالب توجه و بسیار بالایی را در آلودگی های زیست محیطی کشور دارد. در نتیجه یکی از اصلی ترین اولویت های فعلی کشور ما این است که به دنبال راه های پاک و نوینی برای تامین انرژی باشد.

مشکل در تامین انرژی ماشین برقی در مسیر

همه ی ما می دانیم که دوام انرژی خودروهای برقی بسیار پایین است؛ این مسئله به زیرساخت های قابل قبول برای شارژ این خودروها در مسافت های مشخص و کوتاه نیاز حیاتی دارد که در صورت عدم تامین، فلسفه ی وجودی استفاده از این نوع خودروها نقض خواهد شد.

وقتی دو دهه ی قبل با ورود خودروهای گازسوز و دوگانه سوز به کشور مواجه شدیم؛ کشور با چالش جدیدی از سوخت رسانی و تامین انرژی مواجه شد. اتفاقی که افتاد تشکیل صفوف طولانی و مراجعه ی بالای صاحبان خودرو برای تامین انرژی مورد نیاز بود در صورتی که ما اصلا زیرساخت مناسبی برای تامین این نوع انرژی نداشتیم! جالب است بدانید زمانی که برای شارژ سوخت مورد نیاز برای ماشین های گازسوز یا دوگانه سوز صرف می شود شاید یک دهم زمانی است که برای شارژ ماشین های برقی مصرف می شود. در نتیجه با افزایش زمان شارژ به چند ساعت، باعث می شود درباره ی استفاده از این ماشین ها با چالش های جدیدتری روبرو شویم. در مقابل، زیرساخت شارژ سوخت CNG تا حد زیادی شبیه به بنزین بود و نیاز به تغییرات عمده ی زیرساختی هم نبود.

در نتیجه ی ایجاد و تامین ایستگاه های شارژ خودروهای برقی با توجه به وجود باتری های لیتیومی که در ماشین های برقی مورد نیاز است، می توان پیش بینی کرد در صورت عدم کنترل دمای ماشین، شاهد انفجارهای بزرگ و مهیبی خواهیم شد که این باتری ها به دنبال خواهند داشت. ساده ترین نتیجه گیری این است که با در نظر گرفتن این مسئله، خطر استفاده از این نوع ماشین ها افزایش می یابد.

آیا در کشور ایستگاه شارژ برقی وجود دارد؟ تنها یک ایستگاه! که آن هم برای موتورسیکلت های برقی است ...

در کشورهای پیشرفته ای مانند آمریکا هم این ایستگاه ها چندان زیاد نیستند. درن تیجه می توان گفت مسئله ی شارژ خودروهای برقی و تاسیس ایستگاه های شارژ این ماشین ها، خصوصا در فاصله های زمانی کوتاه، برای شارژ مجدد، مهمترین مسائلی هستند که صنعت خودروسازی ماشین های برقی را با چالش های جدی روبرو می کند.

چالش های زیست محیطی ماشین های برقی

بر اساس مطالعات امداد خودرو در تبریز، مهمترین موضوعی که می تواند در مورد ماشین های برقی وجود داشته باشد، مسئله ی محیط زیست است. در حال حاضر، ماشین های برقی از باتری های لیتیومی استفاده می کنند که آلودگی های محیطی قابل توجهی داشته و آسیب های جدی به محیط زیست وارد می کنند. در حال حاضر، یکی از بزرگترین و مطرح ترین پروژه های دنیا در مورد صنعت خودروسازی برقی، بازیافت باتری های لیتیومی در جهت کاهش آلودگی و آسیب به محیط زیست می باشد.

چالش های اجتماعی خودروهای برقی

دیگر چالش مهمی که ایران در ورود به دنیای خودروهای برقی روبروست، چالش های اجتماعی این ماشین هاست. در کشورهایی مثل ژاپن، چین و کره جنوبی می توان گفت فناوری های نوین و جایگزینی آنها با نسل قدیمی تر خود، بسیار راحتتر انجام گرفته و قدرت پذیرش بالایی در مورد آنها وجود دارد. در مقابل، کشورهایی مانند ایران که امروزه، در برخی از شهرستان ها و روستاها هنوز از تجهیزات و ماشین هایی استفاده می شود که متعلق به دو یا حتی سه نسل پیش خود هستند، می توان برداشت کرد ابزار و تجهیزات نوینی مانند خودروهای برقی و جایگزینی آنها با ماشین های سنتی قدیمی، با مشکل جدی و عمده مواجه خواهد شد.

این در حالیست که، با توجه به عدم تعهد به جرایم سنگین، کشور در هر حالتی موظف به کاهش آلودگی و آسیب های زیست محیطی می باشد. در صورتی که این کاهش آلودگی و آسیب ها عملی نشود، طبیعتا کشور متحمل هزینه های سنگینی خواهد شد. خودروهای برقی و جایگزین کردن آنها با ماشین های سنتی در حال حاضر یکی از راه های موجود برای کاهش این آثار مخرب است.

باتری فلز-هوا درمان مشکلات ماشین ها

باتری های فلز – هوا، از آنجایی که نوع شارژ متفاوتی با باتری های لیتیومی دارند، می توانند زمان دوام شارژ خود را تا 4 برابر افزایش داده و از 300 کیلومتر به 1200 کیلومتر برسانند. به عبارتی، در باتری های لیتیومی، شما هر 300 کیلومتر یکبار نیاز به شارژ باتری خواهید داشت که در باتری های فلز-هوا این میزان به 1200 کیلومتر افزایش یافته است. با یک حساب سرانگشتی می توان نتیجه گرفت که شما در طول مسیر خود اصلا نیازی به شارژ مجدد ماشین نخواهید داشت!

همچنین گفته می شود باتری های فلز-هوا و تولید آنها، با زیرساخت های موجود در کشور قابل اجراست و نیازی هم به اجرای ایستگاه های شارژ مجزا و پیچیده ی حرفه ای مانند باتری های لیتیومی ندارند و همچنین ایمنی بالایی هم دارند. در مقابل، در ساخت این باتری ها، الکترولیت آنها از موادی سازگار با محیط استفاده می شود که از آسیب به محیط زیست و ایجاد آلودگی های زیست محیطی جلوگیری می کند.

این امر سبب می شود باتری های فلز-هوا نقش قابل توجهی در کاهش آلودگی های محیط زیستی در استفاده از خودروهای برقی خواهند داشت.

پس با این حساب نتیجه می گیریم یکی از عمده ترین مشکلاتی که در مورد ماشین های برقی با آن روبرو هستیم و همان زمان شارژ و دوام شارژ باتری است، با تجاری سازی باتری های فلز-هوا حل خواهد شد. در مقابل، شرایط ورود این فناوری به کشور و استفاده از آن در جهت جایگزین سازی با ماشین های سنتی با مقاومت کمتری انجام می گیرد.

گفته می شود در حال حاضر، شرکت های بزرگی در دنیا، مشغول تحقیق و توسعه باتری های فلز-هوا هستند که در کشور ما نیز به کمک دانش و همت دانشمندان مستعد و جوان کشور عزیزمان، فناوری باتری های فلز-هوا بومی سازی شده است.

نتیجه گیری

می دانیم که صنعت خودروسازی در ایران، فاصله ی زیادی با این تجسمات نگارش شده دارد؛ اما با توجه به روندهای موجود، ظرفیت های عملی بالا و توان قابل توجه شرکت های نوپا و دانش بنیان در این زمینه می تواند ما را در جهت حرکت در این زمینه یاری دهد. به عقده ی ما، با توجه به چالش هایی که در بازار خودروسازی ایران موج می زند، تمرکز روی تغییرو  تحولات بازار خودرو، می تواند ما را در جهت بیرون روی از وضعیت موجود این صنعت در ایران، یاری دهد. البته که اولین قدم تولید خودروهای مقبول در رده ی خودروهای نوین جهانی است که برای نابودی تحریم های اقتصادی می تواند کمک شایانی بکند و مسیرهای صادرات خودرو را برای ما همموار نماید. در نتیجه با تامین نقدینگی مورد نیاز از طریق صادرات، می توانیم بودجه ی کافی برای توسعه ی صنعت مورد نظر را تامین و با کاهش یا حداقل متعادل سازی قیمت ها افزایش بهره وری را شاهد باشیم.